Porządkujące zmiany, Bartłomiej Krupa, Dziennik Ubezpieczeniowy, 15.11.2010

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w wersji przekazanej do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Projektowana nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych stwarza rozwiązania, które przede wszystkim stanowią rozwiązania dylematów ubezpieczających, a nie osób poszkodowanych, występujących z roszczeniami. Są to oczekiwane przez rynek odpowiedzi na problemy z podwójnym ubezpieczeniem, zwrotem składki za niewykorzystany okres w proporcji rzeczywistej, a nie zaokrąglonej do pełnych miesięcy, czy kwestii związanych z ubezpieczeniami direct, jak choćby formy dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy oraz możliwości odstąpienia od tak zawartej umowy, co powoduje obecnie, że jest ona uznawana za nieistniejącą od samego początku, a to z kolei przerywa ciągłość ochrony ubezpieczeniowej.

Sporo zmian ma charakter porządkujący, usuwając oczywiste luki. W praktyce likwidacji szkód możliwe było niwelowanie ich efektów stosowaniem wykładni funkcjonalnej, niemniej jednak ustawodawca w obecnym brzmieniu ustawy daje ubezpieczycielowi podstawy do występowania z roszczeniami regresowymi względem kierującego, który jest pod wpływem alkoholu, pomijając, że ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi pojęcie to przypisuje wyłącznie do stężenia alkoholu we krwi od 0,2 ‰ do 0,5 ‰. Co absurdalne, literalnie rzecz ujmując nie ma obecnie podstaw do regresowania kierujących w stanie nietrzeźwości, czyli mających stężenie alkoholu we krwi wyższe niż 0,5 ‰. Problem dotyczący regresów ma również UFG,  gdyż dostosowując w 2007 r. ustawę do dyrektyw komunikacyjnych dokonano zmiany w art. 98, zaś odsyłający do niego art. 110 pozostawiono w niezmienionym kształcie co skutkuje tym, że zgodnie z treścią ustawy Fundusz może występować z roszczeniami wyłącznie do sprawców… których tożsamości nie ustalono.

Jedną z ciekawych kwestii terminologicznych jest określenie zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela z OC komunikacyjnego z art. 34 ust 1 ustawy. Obecnie jest to obowiązek zapłaty odszkodowania za szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Trudno nie dostrzec, że opisane skutki wynikają z wypadku, a nie szkody,  a zatem zgodnie z projektem to szkoda ma być następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Zmianie ulec ma również ust. 2 doprecyzowując zakres odpowiedzialności poprzez podkreślenie konieczności występowania związku pomiędzy wymienionymi tam czynnościami związanymi z posiadaniem pojazdu a powstaniem szkody. Wydaje się jednak, że w tym przypadku bardziej przejrzyste byłoby dodanie po pkt. 3 formuły nawiązującej do art. 361 k.c., i wskazanie, że odpowiedzialność za szkodę istnieje „ jeżeli szkoda stanowi ich normalne następstwo”.

Sankcjonując coraz powszechniejszą  praktykę ustawodawca przewiduje ułatwienie dostępu osób występującymi z roszczeniami do dokumentów likwidacyjnych (w praktyce przede wszystkim protokołów orzeczeń lekarskich) i nakłada obowiązek dostarczenia ich w formie elektronicznej jeżeli pojawi się takie żądanie. Wciąż jednak nie został określony termin na wypełnienie tego obowiązku co w nierzadko nastręcza trudności z jego egzekwowaniem, podobnie jak dostęp do kopii z akt szkody po przekazaniu ich do UFG przez ubezpieczyciela, który przeprowadzał likwidację szkody na rzecz Funduszu. Warto zwrócić uwagę na uporządkowanie i zwiększenie przejrzystości w kwestiach transgranicznych. Dobrze się stanie, jeżeli projekt przejdzie szybko przez ścieżkę legislacyjną, pozostaje jednak mieć nadzieję, że na inne oczekiwane zmiany dotyczące postępowania likwidacyjnego nie trzeba będzie czekać tak długo.

tekst projektu